ارزیابی زراعی، اکولوژیکی و اقتصادی کشت مخلوط گندم (Triticum aestivum L.) با نخود (Cicer arietnium L.) در شرایط دیم مراغه

     ­‌به‌منظور ارزیابی کشت مخلوط نخود و گندم در شرایط دیم، پژوهشی در سال زراعی 1392 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل کشت خالص گندم و نخود، کشت مخلوط جایگزینی نخود- گندم با نسبت 1:1، 2:1 و کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود+ 100 درصد گندم و 100 درصد  نخود+ 75 درصد گندم بود. کشت مخلوط بر اساس شاخص­های نسبت برابری زمین، ضریب ازدحام نسبی، غالبیت، نسبت رقابت، افت واقعی عملکرد، برتری مالی، سودمندی مخلوط و شاخص بهره­وری سیستم ارزیابی شد. نتایج نشان داد تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه نخود و تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین دانه گندم تحت تأثیر الگوهای کاشت قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه در هر دو گونه به کشت خالص تعلق داشت. در الگوهای مخلوط، بیشترین عملکرد دانه نخود و گندم به­ترتیب در تیمارهای 2:1 و 1:1 مشاهده شد. در نسبت­های 1:1، 2:1 و 100:75 نخود غالبیت بیشتری نسبت به گندم داشت که این بیانگر توانایی رقابت بالاتر نخود در این تیمارهاست. مقادیر افت واقعی عملکرد در کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی به ترتیب مثبت و منفی بود، که بیانگر ثبات بیشتر عملکرد در کشت مخلوط جایگزینی نسبت به افزایشی است. بالاترین میزان شاخص‌ نسبت برابری زمین، برتری مالی، سودمندی مخلوط و بهره­وری سیستم در کشت­های 1:1 و 2:1 ثبت شد، که سودمندی این تیمارها را از لحاظ زراعی و اقتصادی نشان می­دهد. براساس یافته‌های این پژوهش، کشت مخلوط افزایشی نخود با گندم جهت تولید دانه در شرایط دیم مراغه فاقد سودمندی است.